«جان لی»، پژوهشگر ارشد اندیشکده «هادسون» معتقد است که همکاری بین چین، روسیه و ایران طی پنج سال گذشته از هماهنگی‌های سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی به تدریج به همکاری‌های نظامی نیز گسترش یافته است. این رزمایش‌ها نشان می‌دهد که این سه کشور در حال آماده‌سازی خود برای همکاری در مناطق مختلف بحران‌زا از خاورمیانه و خلیج فارس تا اروپای شرقی و شمال شرق آسیا هستند.
روزنامه «آلگمانیر» آمریکا در گزارشی می‌نویسد: گسترش همکاری‌های نظامی میان ایران، چین و روسیه برای ایالات متحده و متحدانش در خاورمیانه به ویژه اسرائیل، یک تهدید قابل توجه محسوب می‌شود. این هشدار در حالی مطرح می‌شود که ایران، چین و روسیه طی روزهای گذشته رزمایش دریایی مشترکی را در آب‌های سرزمینی ایران در خلیج عمان، واقع در شمال اقیانوس هند برگزار کردند. این رزمایش‌در میانه افزایش تنش‌ها در خاورمیانه برگزار شد.
این رزمایش‌های مشترک که با نام «کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۵» شناخته می‌شود در نزدیکی تنگه راهبردی هرمز در جنوب شرقی ایران نیز انجام شد. این تنگه یک گذرگاه حیاتی برای تأمین انرژی جهانی محسوب می‌شود که یک پنجم کل نفت خام جهان از آن عبور می‌کند. ایران پیشتر تهدید کرده بود که در صورت وقوع درگیری با ایالات متحده و اسرائیل، این آبراه را مسدود خواهد کرد.
به ادعای «جک برنهام»، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد «دفاع از دموکراسی‌ها»، این رزمایش‌های مشترک به این سه کشور اجازه می‌دهد تا در همکاری با یکدیگر توانمندی‌های عملیاتی بیشتری کسب کنند و تجربه ارزشمندی در محیطی با حساسیت راهبردی بالا به دست آورند. تکرار این رزمایش‌های دریایی بین ایران، چین و روسیه نشان‌دهنده تعمیق روابط این کشورها در دوره‌ای از آشفتگی بین‌المللی است. در ماه‌های اخیر، روسیه و ایران روابط دفاعی خود را محکم‌تر کرده‌اند، چین ظاهراً قطعات موشکی به ایران ارسال کرده و چین و روسیه نیز سالگرد جنگ اوکراین را با تأکید بر شراکت بدون محدودیت خود جشن گرفتند.
برنهام همچنین توضیح داد که این همکاری‌ها باعث می‌شود نیروهای نظامی ایران، چین و روسیه در صورت بروز یک بحران منطقه‌ای، احساس راحتی بیشتری برای همکاری با یکدیگر داشته باشند. همچنین، این رزمایش‌ها ممکن است در نهایت به سایر اشکال همکاری‌های دفاعی از جمله انتقال فناوری‌های پیشرفته نظامی بین این کشورها که به دنبال به چالش کشیدن غرب هستند منجر شود. این نویسنده ادعا می‌کند که امکان دسترسی ایران و نیروهای تحت حمایت آن به تسلیحات و تجهیزات نظامی روسی و چینی، تهدیدی آشکار برای امنیت اسرائیل محسوب می‌شود.
به گزارش رسانه‌های دولتی ایران، در رزمایش‌های مشترک میان ایران، روسیه و چین، ناوهای جنگی و کشتی‌های پشتیبانی و رزمی از نیروی دریایی چین و روسیه، به همراه ناوهای جنگی نیروهای دریایی ایران، از جمله ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شرکت داشتند.
دریادار «مصطفی تاج‌الدینی»، معاون عملیات نیروی دریایی ایران اعلام کرده، هدف از این رزمایش‌ها تقویت امنیت منطقه و گسترش همکاری‌های چندجانبه بین کشورهای شرکت‌کننده بوده است. خبرگزاری دولتی ایرنا نیز هدف اصلی این مانورها را ارتقای امنیت دریایی در شمال اقیانوس هند عنوان کرده است.
چین و روسیه هر دو از دیرباز به ایران به عنوان یک شریک مهم در خاورمیانه نگاه کرده‌اند. پکن علی‌رغم تحریم‌های غرب همچنان به خرید نفت خام ایران ادامه داده و یکی از بازارهای اصلی واردات ایران محسوب می‌شود.
«جان لی»، پژوهشگر ارشد اندیشکده «هادسون» معتقد است که همکاری بین چین، روسیه و ایران طی پنج سال گذشته از هماهنگی‌های سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی به تدریج به همکاری‌های نظامی نیز گسترش یافته است. این رزمایش‌ها نشان می‌دهد که این سه کشور در حال آماده‌سازی خود برای همکاری در مناطق مختلف بحران‌زا از خاورمیانه و خلیج فارس تا اروپای شرقی و شمال شرق آسیا هستند.
جان لی در ادامه می‌گوید، اینکه این سه کشور در حال تمرین حملات تاکتیکی به اهداف دریایی و همچنین عملیات جست‌وجو و توقیف کشتی‌ها هستند، نشان‌دهنده شبیه‌سازی سناریویی از یک جنگ تمام‌عیار با ایالات متحده و متحدانش است. ایران، روسیه و چین همگی در هدف تضعیف قدرت آمریکا متحد هستند. ایران به دنبال تضعیف اسرائیل است، روسیه قصد دارد ناتو را به چالش بکشد و به اروپای شرقی گسترش یابد، و چین در پی الحاق تایوان و کنترل دریای چین جنوبی است.
لی همچنین معتقد است که در سناریوی جنگ، خلیج فارس و سایر گذرگاه‌های استراتژیک مانند خلیج عدن از نظر راهبردی و تاکتیکی اهمیت فوق‌العاده‌ای خواهند داشت. همکاری عمیق‌تر با روسیه و چین می‌تواند به ایران اجازه دهد تا حضور و نفوذ خود را در این آبراه‌های مهم گسترش دهد.
افزایش روابط ایران با چین و روسیه در شرایطی رخ داده است که تهران با تحریم‌های گسترده از سوی ایالات متحده به‌ویژه در بخش نفتی مواجه شده است. این تحریم‌ها بخشی از سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ است که با هدف کاهش صادرات نفت خام ایران به صفر و جلوگیری از برنامه هسته‌ای این کشور دنبال می شود.
تهران بارها اعلام کرده است که برنامه هسته‌ای صرفاً برای اهداف غیرنظامی است، اما کشورهای غربی معتقدند که هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای فعالیت‌های هسته‌ای اخیر ایران وجود ندارد و این فعالیت‌ها ایران را قادر می‌سازد تا به سرعت مواد شکافت‌پذیر کافی برای ساخت چندین سلاح هسته‌ای تولید کند. ماه گذشته، عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران هرگونه احتمال مذاکره هسته‌ای با واشنگتن را رد کرد و اعلام کرد که تا زمانی که فشار حداکثری به این شکل ادامه دارد، امکانی برای مذاکرات مستقیم میان ما و ایالات متحده وجود نخواهد داشت.
