مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تکرار ادعاهای پیشین درباره برنامه صلح‌آمیز هسته ای ایران گفت: تفاهم هسته‌ای میان ایران و دولت جدید آمریکا امری ضروری است.
رافائل گروسی که برای شرکت در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد به داووس سفر کرده است، این مطلب را در گفت‌وگو با خبرنگاران مطرح کرد. وی با بیان اینکه ایران به انباشت اورانیوم با غنای بسیار بالا ادامه می‌دهد، خواستار ازسرگیری مذاکرات جدید با تهران شد.
برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ابتدا با اتهامات بی‌اساس و تحت تأثیر فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی به یک بحران غیرضروری تبدیل شد. غربی‌ها پیش از امضای برجام، با مطرح کردن برنامه هسته‌ای ایران به‌عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی، تلاش کردند این موضوع را امنیتی کرده و راه‌حل آن را به تحریم و اقدام نظامی گره بزنند.
در همین راستا، پرونده هسته‌ای ایران نزد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با عنوان «ابعاد احتمالی نظامی» نام‌گذاری شد و غربی‌ها تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا فعالیت‌های علمی و صنعتی ایران را در راستای تولید سلاح هسته‌ای تفسیر کنند. در حالی که بسیاری از متخصصان بین‌المللی اذعان داشتند که حل این پرونده نیازمند مسیرهای پیچیده و هزینه‌های سنگین برای ایران است، اما این پرونده در سال ۱۳۹۴ بسته شد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی قطعنامه‌ای به‌طور رسمی این موضوع را تأیید کرد. به این ترتیب، مستندات و بهانه‌هایی که غربی‌ها برای برخورد نظامی و امنیتی با ایران طراحی کرده بودند، از میان رفت.
ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌ها، به‌عنوان کشوری مسئولیت‌پذیر، تعهدات خود را به‌طور کامل اجرا کرد؛ موضوعی که در ۱۶ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار گرفت. با این حال، پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ و تصمیم یکجانبه او برای خروج از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، تحریم‌هایی که طبق توافق لغو شده بودند، دوباره اعمال شدند.
در واکنش به این اقدام، ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام فعال کرد. در نتیجه، اعضای باقی‌مانده توافق با صدور بیانیه‌ای ۱۱ تعهد برای جبران خسارت‌های ناشی از خروج آمریکا ارائه کردند. با این وجود، اجرای نامتوازن برجام و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا، ایران را ناچار کرد تا یک سال پس از خروج واشنگتن، اجرای گام‌به‌گام برخی از اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای خود را متوقف کند. در این مدت، ایران با پایبندی به توافق، به کشورهای اروپایی فرصت داد تا وعده‌های خود را عملی کنند، اما به دلیل عدم تحقق این وعده‌ها، تهران در چند مرحله تعهدات خود را کاهش داد.
با روی کار آمدن جو بایدن در ژانویه ۲۰۲۱، این دولت سیاست خروج یکجانبه ترامپ از برجام را محکوم کرد اما در عمل همان سیاست فشار حداکثری دولت پیشین را ادامه داد. به‌رغم ادعای واشنگتن برای بازگشت به دیپلماسی، کاخ سفید اراده لازم برای بازگشت به برجام و جبران سیاست‌های شکست‌خورده ترامپ را نشان نداده است.
مذاکرات برای احیای برجام طی هشت دور در وین برگزار شد و نمایندگان گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران در این گفت‌وگوها شرکت کردند. هیأت آمریکایی نیز به‌طور غیرمستقیم در مذاکرات حضور داشت، اما به دلیل تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری و زیاده‌خواهی واشنگتن، توافقی حاصل نشد.
از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماسی از هر فرصتی برای تبیین مواضع، طرح دغدغه‌ها و پیگیری مطالبات خود استفاده می‌کند، گفت‌وگوها برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا را پیگیری می‌کند. تاکنون سه دور گفت‌وگو برگزار شده و طرف‌ها در تلاش هستند تا زمینه لازم را برای کاهش تنش‌ها و ادامه روند دیپلماسی فراهم کنند.
ایران همواره تأکید کرده است که برای دستیابی به توافقی پایدار و قابل اعتماد که تحریم‌ها را به‌صورت تضمین‌شده لغو کند و مانع از سوءاستفاده در آینده شود، آمادگی دارد.
