معاهده ایران و روسیه، راهبرد خروج از بُن‌بست تجاری

معاهده مشترک جامع راهبردی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه فصل جدیدی از توسعه روابط دوجانبه است که در کاخ کرملین توسط روسای جمهور دو کشور به امضا رسید. این معاهده در ۴۷ ماده و در حوزه‌های همکاری اقتصادی و تجاری، همکاری نظامی و دفاعی، فناوری و انرژی و فرهنگی و آموزشی است که به سیاست‌های راهبردی و پیشبرد روابط بین دو کشور کمک شایانی می‌کند.

معاهده مشارکت راهبردی جامع نه تنها به گسترش تجارت غیرنفتی بین دو کشور، سرمایه‌گذاری‌های مشترک در حوزه صنایع پتروشیمی، انرژی و حمل نقل، ایجاد مسیرهای جدید ترانزیتی برای تقویت ارتباطات منطقه‌ای کمک می‌کند، بلکه در سطح بین‌المللی به کاهش نفوذ اقتصادی و نظامی غرب در منطقه و گسترش ائتلاف‌های استراتژیک با دیگر کشورهای تحت تحریم و تقویت همکاری‌ها منجر می‌شود.

درباره دستاوردهای معاهده ایران و روسیه با کارشناسان اقتصادی به بحث و گفت‌وگو نشستیم.

کاوه زرگران، رئیس کمیسیون تسهیل و توسعه تجارت اتاق تهران، اظهار داشت: همراه با هر سفر مقامات ایرانی به سایر کشورها از جمله روسیه شاهد توافق‌ها و امضای قراردادهای خوبی هستیم که باید به نفع تجارت باشد.

وی ادامه داد: باید از ظرفیت معاهده ایران و روسیه به نفع تجارت ایران استفاده کنیم و از آن بهره‌برداری استراتژی خوبی در راستای تسهیل در روابط خارجی و تجارت جهانی داشته باشیم.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اثرگذار بودن معاهده ایران و روسیه گفت: یکی از نکات مثبت این معاهده این است که ایران نیز مانند سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شود؛ از این رو روسیه هر قانونی برای ممنوعیت صادرات و واردات داشته باشد ما نیز به عنوان کشور حاشیه خلیج فارس شامل می‌شویم که این امر به سود کشور ماست.

وی عنوان کرد: این معاهده در راستای تقویت همکاری‌های ایران و روسیه در زمینه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و فناوری تدوین شده است که از آن باید به نفع کاهش تحریم‌ها و گسترش روابط دوجانبه بهره‌برداری کنیم.

دیاکو حسینی، معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، با اشاره به اینکه معاهده ایران و روسیه حامل پیام قوی و راهبرد استراتژیک تعامل با سایر کشورهاست، گفت: همانگونه که رئیس‌جمهور کشورمان نیز اعلام کرد، ایران آماده است که چنین راهبردهای مشترک را با سایر کشورها و حتی اروپا نیز پیش ببرد.

وی افزود: ایران با امضای این معاهده تلاش کرد نشان بدهد که به دنبال رابطه انحصاری با یک کشور نیست، بلکه آمادگی تعامل و ارتباط سازنده در حوزه‌های مختلف با سایر کشورها را نیز دارد.

معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران ادامه‌داد: این معاهده موضع جدید ایران و پیگیری روابط ایران با سایر کشورهاست که پیامی قوی دارد و در آینده مورد توجه قرار می‌گیرد و راه را برای بهتر کردن روابط غرب نیز هموار خواهد کرد.

وی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از مفاد معاهده ایران و روسیه از مدت‌ها پیش در حوزه‌های مختلف بین ۲ کشور اجرایی می‌شده است، گفت: تعامل ایران با روسیه در جریان است و این یک موافقتنامه استراتژیک با یک پیام سیاسی است که طرفین این موافقتنامه اراده کردند تا این پیام را به سایر کشورهای غربی اعلام کنند.

حسینی بیان‌داشت: این معاهده پیامی به سایر کشورهاست که نشان دهد ایران و روسیه در چه ابعادی آماده کار هستند.

وی با اشاره به مستثنی کردن تعهد دفاعی کشورها با یکدیگر گفت: در این معاهده هرچند شیوه‌های همکاری نظامی و آموزش و نمایشگاه‌ها دیده شده است اما یک همکاری نرم دفاعی است که نشانگر کیفیت رابطه ایران و روسیه است که متفاوت با سایر کشورهاست.

معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران عنوان کرد: مشابه این معاهده، موافقتنامه ۲۵ ساله ایران و چین است که تلاش شده تا به سایر کشورها اعلام شود که ایران به دنبال رابطه انحصاری با یک کشور نیست، بلکه با همه کشورها به دنبال تعامل سازنده است.

حسین گودرزی، کارشناس اقتصادی، درباره امضای معاهده ایران و روسیه گفت: این معاهده یک راهبرد استراتژیک و اقتصادی برای خروج هر دو کشور از بن‌بست تجاری است.

وی ادامه‌داد: بعد از اینکه ایران دید که موفق به رابطه اصولی با غرب نمی‌شود، اقدام به شرکت در پیمان‌های منطقه‌ای و معاهده ایران و روسیه برای کاهش اثر تحریم‌ها و فشارها کرد که این امر قدم‌های ارزشمندی را می‌تواند در دفاع از منافع اقتصادی و سیاسی برای کشور ما فراهم کند، زیرا روابط تک‌بعدی به سیاست خارجی و تجارت جهانی آسیب می‌زند.

گودرزی بیان‌داشت: معاهده ایران و روسیه تنش‌ها در منطقه را برای خنثی کردن تحریم‌ها و تعادل در تجارت هموار می‌کند.

وی با بیان اینکه ایران روابط سیاسی و اقتصادی دیرینه با روسیه دارد، اضافه‌کرد: این معاهده توسط ایرانیان تنظیم شده است که یک قرارداد برابر و به نفع ۲ کشور است.

وی با اشاره به شرایط تحریمی ایران و روسیه، گفت: روس‌ها پیش از این فکر می‌کردند که تحریم‌ها فقط شامل ایران است اما بعد که یک سمت تحریم‌ها به سمت چین و روسیه رفت آن‌ها دریافتند که نیاز به همگرایی منطقه‌ای دارند.

گودرزی ابراز کرد: تحریم‌ها به اقتصاد روسیه فشار آورد و قطب جدید سیاست خارجی و تجاری را برای مقابله با تحریم در قالب توافقنامه‌های اقتصادی مانند بریکس و شانگهای را مورد توجه قرار داد.

وی عنوان کرد: بر اساس این معاهده، ایران و روسیه هر دو می‌توانند برای کم‌اثر کردن تحریم‌ها اقدام‌های خوبی داشته باشند، چرا که غربی‌ها به خاطر منافعشان نمی‌توانند رابطه حسنه‌ای با ایران برقرار کنند. از این رو هر قدر هم که تلاش کنیم بی‌فایده است.

این کارشناس اقتصادی گفت: روس‌ها بیشترین رابطه و نزدیکی را با ایران دارند، از این رو می‌توانند تجارت برابر و روابط حسنه خوبی با ایران داشته باشند که این روابط به همگرایی بین کشورها منجر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه اکنون زیرساخت‌های مالی در اختیار غربی‌هاست، اضافه‌کرد: آن‌ها بر اساس دلار معامله می‌کنند که این باید شکسته شده و به رفع تحریم‌های مالی و پولی منجر شود.

گودرزی اظهار داشت: اکنون جنگ تعرفه‌ای شدیدی بین چین و آمریکا است که همگرایی منطقه‌ای بین ایران و سایر کشورها کمک خوبی می‌کند که ایران از نظر سیاست خارجی و تجاری در شرایط بهتری قرار گیرد.

مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین رؤسای جمهور ایران و روسیه در آیینی در کاخ کرملین، معاهده مشترک جامع راهبردی دو کشور را امضا کردند.

رئیس‌جمهور بنا به دعوت رسمی همتای خود و با هدف گسترش روابط دوجانبه و نیز امضای معاهده مشترک جامع راهبردی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به مسکو سفر کرد.

دیدارهای جداگانه با رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر روسیه و شرکت در نشست مذاکرات هیئت‌های بلندپایه دو کشور از دیگر برنامه‌های پزشکیان در این سفر بود.

رئیس‌جمهور در ادامه برنامه‌های سفر یک‌روزه خود در جمع تجار و صنعتگران روسی نیز حضور خواهد یافت و با آنان گفت‌وگو خواهد کرد.

وزیران امور خارجه، امور اقتصادی و دارایی، راه و شهرسازی، نفت، جهاد کشاورزی، رئیس سازمان انرژی اتمی، رئیس‌کل بانک مرکزی، معاون امور بین‌الملل وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و برخی دیگر از دولتمردان و همچنین عضو گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه، رئیس‌جمهور را در این سفر همراهی کردند.