وفاق دو ستونی

به گزارش گروه سیاسی، وفاق ملی براساس دو پایه اصلی حاصل می‌شود: اگر در هر فعالیت و توزیع منابع، حق و عدالت معیار باشد، نزاع اجتماعی و ستیز سیاسی به حداقل می‌رسد. نزاع زمانی رخ می‌دهد که حق و عدالت جای خود را به سهم خواهی‌های بدون شایستگی و منافع شخصی داده و اعتبارات بدون توجه به نیازهای واقعی توزیع شوند. سخنان پزشکیان را می‌توان اینطور خلاصه کرد: سیاست اخلاقی و بازگشت به آرمان‌های اصیل همچون عدالت و ارزش‌های حق، به عنوان راهی برای کاهش ستیزها و اختلاف‌ها.

حرف سیاسی چگونه است؟ مسعود پزشکیان سخنان خود را با این جملات آغاز کرد که برای سخنرانی وی متونی تدوین شده که ارزشمند و تأثیرگذار است، اما آنچه اهمیت بیشتری دارد، بیان چیزی است که از دل برمی‌آید و در متون از پیش آماده‌ شده نیست. این سخن از دو جهت درست است. مشکلات رقابت‌های سیاسی دیگر با گفتار رسمی قابل حل نیستند و تأکید بر حق و عدالت که پزشکیان آنها را نه فقط مبنای وفاق ملی، بلکه مبنای سیاست بر شمرد، با بیان دقیق‌تر شنیدنی‌تر است تا متن مکتوب.

منیت‌ها، مانع تحقق حق و عدالت چرا حق و عدالت در جامعه پیاده نمی‌شوند؟ پزشکیان با اشاره به جایگاه مطلق حق و عدالت و مسائل پیرامون این دو اصل بنیادین، گفت که زمانی که حقوق دیگران نادیده گرفته می‌شود و بی‌انصافی رخ می‌دهد، منیت فرد یا جمع است که مانع دیده شدن حق دیگران می‌شود. او بیان کرد که منیت همان عاملی است که اجازه نمی‌دهد با انصاف به مسائل نگاه کنیم و عدالت را در رفتارها جاری سازیم. نادیده گرفتن حقوق انسان‌ها نتیجه تسلط منیت است و باید از این مانع عبور کرد تا عدالت اجتماعی بتواند تحقق یابد.

حکومت باید بر حق استوار باشد علاوه بر سطوح فردی و جناحی، شاخص حق باید در سطح حکومت هم بررسی شود. در آموزه‌های دینی آمده است که حکومت باید بر اساس حق مردم استوار باشد، نه جناح، مذهب، یا باورهای شخصی. قضاوت باید به گونه‌ای باشد که میان مردم عدالت برقرار شود و از هرگونه تأثیر هوای نفس پرهیز شود. منیت، هوای نفس و خودخواهی عوامل ایجاد انحراف در مسیر عدالت هستند. منیت است که بسته به موقعیت‌ها و طبقه اجتماعی بر رفتار انسان سایه می‌اندازد و مانع از حرکت در مسیر حق می‌شود. طلب صراط مستقیم در نماز باید همراه با تزکیه نفس باشد تا انسان از این محدودیت‌ها رها شود و به عدالت نزدیک گردد.

نباید با مردم در ‌افتاد پزشکیان به جایگاه عدالت در رفتار منصفانه با مردم هم اشاره کرد و افزود که نباید با مردم در افتاد و حق آنها را پایمال کرد. وظیفه ما خدمت به مردم است، نه تضییع حقوق آنان. دایره علمی ضرورت بی‌طرفی حکومت نسبت به همه شهروندان فارغ از دین و قومیت و زبان را هم مطرح می‌کند. برخورد با مردم باید بر اساس عدالت و انصاف باشد تا وحدت و همبستگی در جامعه پایدار بماند. برخورد یکسان به معنای نادیده گرفتن تقوا و شایستگی‌ها نیست.

تقوا و تخصص پزشکیان به واکنش‌های منفی نسبت به اظهارات پیشین خود درمورد مبنا قرار دادن تخصص اشاره کرد و گفت که باید به دنبال افراد متخصص باشیم تا مشکلات سریع‌تر و بهتر حل شوند. او هشدار داد که نباید تصور کنیم مقام یا جایگاه دلیلی برای برتری فرد است. این مشکلات زمانی آغاز می‌شود که فردی به جای توجه به تخصص و دانش، صرفاً بر پایه موقعیت خود تصمیم‌گیری کند.

وحدت در صورت عمل به حق و عدالت به گفته رئیس جمهوری، درک و اجرای مفاهیم حق و عدالت در جامعه می‌تواند باعث وحدت و انسجام واقعی شود. وفاق باید به وحدت و انسجام ختم شود تا جامعه‌ای پایدار و قدرتمند ایجاد گردد. اختلافات و کشاکش‌ها نظم و آرامش را برهم می‌زنند. بر اساس این اصول، جامعه می‌تواند با وحدت و همدلی به نتیجه برسد.

در نشست اخیر درباره وفاق ملی، پژوهشگران و اندیشمندان دیدگاه‌هایشان را بیان کردند. این نشست فرصتی را برای اعلام دیدگاه‌ها و دغدغه‌ها فراهم آورد و به بحث درمورد وفاق ملی، عدالت، توسعه و سیاست‌گذاری پرداختند. در پنل نهایی، مباحث مطرح شده جمع‌بندی شد. از دیدگاه حاضرین، وفاق به معنای شنیدن صدای مخالفان و ولی‌نعمت‌ها یعنی مردم است. داشتن دیدگاه‌های متفاوت باعث بالندگی می‌شود و جامعه تک‌صدایی مرده است. همبستگی اجتماعی مهم‌ترین مسئله امروز است و با آن می‌توان مشکلات را حل و امید ساخت.