مواضعی که مقام‌های عراق در هفته‌های اخیر مبنی بر تغییر در روند فعالیت گروه‌های شبه‌نظامی این کشور و همچنین گام برداشتن در یک روند دیپلماتیک برای کاستن از بحران میان ایران و امریکا مطرح کرده‌اند، از نقشی پرده برمی‌دارد که با ابتنا بر شرایط ویژه خاورمیانه از سقوط «بشاراسد» در سوریه گرفته تا پایان جنگ غزه و آغاز به کار دولت دوم «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری امریکا درحال اجراست.
نقش عراق به عنوان میانجیگر به ویژه در زمینه تبادل پیام میان ایران و امریکا برجسته شده است. «فؤاد حسین»، وزیر خارجه عراق، در جریان سفر خود به انگلیس اعلام کرد که بغداد برای پیشبرد مسیر دیپلماتیک مستقل به منظور کاهش تنش‌ها بین واشنگتن و تهران آمادگی دارد. این تلاش‌ها به دلیل تأثیرات قابل توجه بحران‌های گذشته بر بغداد، مورد توجه قرار گرفته است. رهبران عراق معتقدند که بهبود روابط ایران و امریکا می‌تواند نقش مثبت در توسعه و ثبات سیاسی عراق ایفا کند. همین امر باعث شده تا نخست‌وزیران عراق به خصوص در یک دهه اخیر، به عنوان میانجی بین ایران و امریکا عمل کنند. دولت «محمد شیاع السودانی» تلاش می‌کند تا اهدافی موفق در تنظیم روابط ایران و امریکا برقرار کند.
در این بین، نقطه امید «السودانی» به توافق نظر ایران و امریکا بر سر «ضرورت ثبات سیاسی و امنیتی در عراق» است. اگرچه پرونده هسته‌ای ایران و امریکا محل تنش‌های اصلی در دو دهه گذشته بوده است، اما عراق سعی دارد به میانجیگری در مسائل منطقه‌ای بپردازد تا امنیت و ثبات داخلی خود را تقویت کند.
آتش‌بس در غزه و سرنوشت گروه‌های مقاومت عراق یکی از موضوعاتی است که در مذاکرات اخیر بین ایران و عراق مطرح شده است. با وجود آتش‌بس در غزه، اقداماتی که این گروه‌ها علیه اسرائیل انجام می‌دهند، ممکن است کاهش یابد و دولت «السودانی» سعی دارد در مورد سرنوشت این گروه‌ها با ایران مذاکره کند. اما آینده گروه‌های مقاومت یکی از چالش‌های اصلی میانجیگری عراق بین تهران و واشنگتن خواهد بود.
در زمینه تحولات سوریه پس از اسد، بیش از 600 کیلومتر مرز مشترک عراق با سوریه اهمیت زیادی دارد و ثبات در سوریه برای امنیت عراق حیاتی است. مقامات عراقی با بهره‌گیری از تجربه همکاری ایران و امریکا در جنگ علیه داعش امیدوارند بتوانند زمینه همکاری بین تهران، واشنگتن و بغداد را فراهم کنند.
راهبرد فشار حداکثری که در دولت اول ترامپ علیه ایران اعمال شد، ممکن است در دولت دوم او نیز ادامه یابد. این امر می‌تواند تنش‌ها بین ایران و امریکا را تشدید کند و بغداد سعی دارد با تعدیل این روند از کشیده شدن دامنه اختلافات ایران و امریکا به عراق جلوگیری کند. دولت عراق به دنبال بهره‌برداری از ظرفیت‌های ایران و امریکا در منطقه و سطح بین‌الملل است.
رضا عدالتی‌پور
روزنامه نگار
