تردید در کارآمدی تحریم نیمه‌هادی‌ها از سوی آمریکا

یک اندیشکده آمریکایی اخیراً خبر مهمی را در حوزه فناوری با معرفی مدل هوش مصنوعی پیشرفته چینی «دیپ سیک» (DeepSick) اعلام کرد. این مدل لسانی بزرگ (LLM) متن‌باز مبتنی بر استدلال است که در چندین وظیفه اصلی، عملکردی مشابه شرکت OpenAI داشته است.

ویژگی جالب این مدل این است که با هزینه کمتری نسبت به مدل‌های مشابه توسعه یافته و به‌طور رایگان در دسترس است. چند پژوهشگر در حوزه هوش مصنوعی اظهار داشته‌اند که مدل DeepSeek-R1 بدون استفاده از قدرت محاسباتی عظیم تراشه‌های پیشرفته H100، که به دلیل کنترل‌های صادراتی ایالات متحده استفاده از آن‌ها برای شرکت‌های چینی ممنوع است، توسعه یافته است. در عوض، این مدل فرآیند خود را با بهینه‌سازی تراشه‌های کم‌قدرت‌تر H800 انجام داده است که این روش باعث کاهش هزینه‌های مدل شده است.

یک کارشناس شورای آتلانتیک می‌گوید پیشرفت DeepSeek باعث شده تا بعضی افراد تردید کنند که شاید کنترل‌های صادراتی آمریکا علیه چین کارآمد نبوده‌اند. این اندیشکده ادعا می‌کند که پیشرفت‌های اخیر در فناوری تراشه‌های چین نتیجه فرآیندهای توسعه‌ای است که از قبل آغاز شده بودند و نه نوآوری‌های جدید؛ این پیشرفت‌ها قبل از جدی شدن کنترل‌های صادراتی بر محدودیت عرضه تراشه‌ها و تجهیزات نیمه‌رسانا به چین اتفاق افتاده‌اند.

نویسنده این گزارش معتقد است که بخش زیادی از گفت‌وگوهای سیاست‌گذاران آمریکایی بر محدود کردن توانایی‌های چین متمرکز است. با وجود اینکه دیپ سیک به‌طور مستقیم استراتژی کنترل صادرات ایالات متحده را تضعیف نکرده است، اما سؤالاتی مهم درباره راهبرد کلی آمریکا در زمینه هوش مصنوعی مطرح می‌کند.

در این گزارش گفته شده است که بخش عمده‌ای از بحث‌های سیاست‌گذاری در ایالات متحده بر محدود کردن توانایی‌های چین، به ویژه با محدود کردن دسترسی این کشور به قدرت محاسباتی، تمرکز دارد.

نویسنده همچنان استدلال می‌کند که وضع مقررات در حوزه هوش مصنوعی ممکن است توانایی ایالات متحده را برای رقابت با چین تضعیف کند و بر سیاست‌گذاری‌های آمریکا تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، وی بر تدوین راهبردی جامع‌تر درباره هوش مصنوعی که فراتر از محدود کردن دسترسی چین به قدرت محاسباتی باشد، تأکید دارد.

در واقع، آمریکا برای این منظور نیازمند تدوین سیاست‌های مشخص‌تری درباره تعریف «حکمرانی مطلوب» در زمینه هوش مصنوعی است که شامل موارد زیر باشد:

- یک چشم‌انداز فعالانه درباره چگونگی طراحی، تأمین مالی و مدیریت هوش مصنوعی در داخل کشور

- شفافیت بیشتر دولت در مورد خطرات امنیت ملی ناشی از دسترسی رقبا به برخی فناوری‌ها

- تعریف دقیق‌تر از قابلیت‌ها، فناوری‌ها و کاربردهای مرتبط با هوش مصنوعی که هدف مقررات‌گذاری قرار می‌گیرند

این فرایندی مستمر است که نیازمند تعامل مداوم متخصصان و کارشناسان با تجربه‌های متنوع است.

گزارش در پایان نتیجه می‌گیرد که هیچ استراتژی واحدی نمی‌تواند آمریکا را در «رقابت هوش مصنوعی» با چین پیروز کند. با ظهور قابلیت‌های جدید، آمریکا به یک چارچوب سازگارتر برای مقابله با چالش‌هایی که این فناوری‌ها و برنامه‌ها به همراه می‌آورند، نیاز دارد.